Vruchtgebruik

Het vruchtgebruik is het recht om van een zaak, waarvan een ander de eigendom heeft, tijdelijk het genot te hebben, zoals de eigenaar zelf, maar met de verplichting om de zaak zelf in stand te houden. Het  vruchtgebruik is een recht dat kan worden gevestigd op een goed. Dit kan zowel op onroerend als roerende goederen slaan. Het vruchtgebruik is het recht om van zaken te genieten die aan een ander toebehoren. De dagelijkse voordelen krijgt de vruchtgebruiker, de eigenaar behoudt enkel het kapitaal en het recht om erover te beschikken.

1. Vruchtgebruiker vs. blote eigenaar

De vruchtgebruiker is diegene die het recht van vruchtgebruik heeft.

De blote eigenaar is diegene die de eigenaar is van een zaak die belast is het met recht van vruchtgebruik.

2. Hoe ontstaat vruchtgebruik ?

Meestal ontstaat vruchtgebruik bij het overlijden van een persoon. Men kan iemand bij testament vruchtgebruik nalaten. Hierbij moet men wel rekening houden met de minimumrechten van bepaalde personen. Anderzijds kan vruchtgebruik ook ontstaan door schenking of aankoop (bv. een huis).  

3. Rechten en plichten van de vruchtgebruiker

Een vruchtgebruiker heeft de volgende rechten:

*Hij mag de met vruchtgebruik belaste zaken gebruiken

*Hij mag er de vruchten en inkomsten van innen

*Hij mag deze zaken beheren

*Hij mag zijn vruchtgebruik overdragen

Daartegenover staan zijn plichten:

*Bij aanvang van het vruchtgebruik moet er een inventaris worden opgemaakt.

*Hij moet in het voordeel van de blote eigenaar een borg stellen.

*Hij moet de lasten betalen die op het genot wegen.

*Hij draagt de herstellingskosten, met uitzondering van de grove herstellingen.

*Wanneer er in het met vruchtgebruik belaste vermogen ook schulden zijn, moet hij de intresten betalen.

*Bij het einde van het vruchtgebruik moet hij (of zijn erfgenamen) de zaken teruggeven aan de blote eigenaar in de staat waarin hij ze heeft ontvangen.

4. De toestand van de blote eigenaar 

Een blote eigenaar heeft de volgende rechten:

*Het recht om over de met vruchtgebruik belaste zaken te beschikken.

*Genot

*Behoud: de blote eigenaar heeft een toekomstig recht op herstel van de volle eigendom.

Daartegenover staan zijn plichten. De blote eigenaar is niet verplicht om de vruchtgebruiker een vreedzaam genot te verzekeren. Hij mag geen afbreuk doen aan dit genot. Hij moet alles laten, zodat de rechten van de vruchtgebruiker niet worden aangetast.

Voorbeeld: hij mag de huurder niet uit het erf zetten, dat nadien met vruchtgebruik werd belast.

5. Soorten vruchtgebruik

 Algemeen vruchtgebruik slaat op een geheel vermogen.

Vruchtgebruik ten algemene titel slaat op een deel van de algemeenheid van een vermogen.

Vruchtgebruik ten bijzondere titel slaat op een afzonderlijk vermogensbestanddeel.

6. Vatbare zaken voor vruchtgebruik

Het vruchtgebruik kan worden gevestigd op alle soorten roerende of onroerende goederen. Het kan zowel slaan op lichamelijke zaken als op zakelijke rechten. Er is een probleem met het vestigen van vruchtgebruik op verbruikbare zaken. Hierdoor is het oneigenlijke vruchtgebruik ontstaan.

7. Quasi vruchtgebruik en quasi eigendom

Het quasi vruchtgebruik of oneigenlijk vruchtgebruik is het vruchtgebruik op een zaak die eigenlijk niet kan worden teruggegeven. Dit zijn meestal roerende zaken.

Voorbeeld: een vruchtgebruik op geld.

De quasi vruchtgebruiker of de quasi eigenaar, heeft het volledige eigendomsrecht over de goederen maar wel met de verplicht om op het einde van het contract eenzelfde hoeveelheid van dezelfde soort goederen terug te geven.  De quasi vruchtgebruiker draagt het risico voor het tenietgaan van de zaak. Partijen kunnen vastleggen dat de teruggave zal dienen te gebeuren in gelijksoortige producten.

8. Gevolgen van vruchtgebruik

De vruchtgebruiker moet de zaak nemen zoals het is. Hij mag niet, zoals de huurder, eisen dat de zaak hem in een behoorlijke staat geleverd wordt. De eigenaar van de zaak is niet verplicht de zaak te herstellen wanneer het tijdens het vruchtgebruik beschadigd wordt. De verhuurder daarentegen is daartoe wel verplicht. Hieruit blijkt dat we vruchtgebruik absoluut niet kunnen vergelijken met huur.

9. Wanneer eindigt vruchtgebruik ?

Vruchtgebruik eindigt doorgaans door het overlijden van de vruchtgebruiker. Er bestaan tal van andere zaken waardoor het vruchtgebruik teniet gaat:

*Vervallen van de termijn

*Vervullen van de voorwaarde

*Vermenging

*Niet uitoefenen

*Verkrijgende verjaring

*Vergaan van de zaak

*Vervallenverklaring

*Afstand

*Ontbinding van de titel

*Bijzondere gronden, eigen aan wettig vruchtgebruik