Je wil (nog) geen echtscheiding maar wel een tijdje uit elkaar.

Dit is best mogelijk. In de volgende tekst zullen we hiertoe de mogelijkheid uiteenzetten.

Een feitelijke scheiding. Wat is dit eigenlijk?

We moeten eigenlijk eerst en vooral drie situaties onderscheiden:

– Een feitelijke scheiding
– Een echtscheiding
– Een scheiding van tafel en bed

Een feitelijke scheiding is er zodra je apart van je echtgenoot woont, ofwel omdat jij niet meer wenste samen te leven, ofwel omdat de ander is weggegaan. Om feitelijk gescheiden te zijn is het hoegenaamd niet nodig dat je echtgenoot zijn wettelijke domicilie elders heeft; het loutere feit dat hij op een andere plaats verblijft, is voldoende.

Het verschil tussen een feitelijke scheiding en een echtscheiding.

Bij een feitelijke scheiding blijf je getrouwd.
Bij een echtscheiding niet meer: met een echtscheiding maak je immers een definitief einde aan je huwelijkscontract.

Let wel: je bent niet echtgescheiden, zodra je de procedure van echtscheiding aangevat hebt. Je bent pas echtgescheiden na de uitspraak van de echtscheiding en na de overschrijving er van in de registers van de burgerlijke stand.

Het verschil tussen een feitelijke scheiding, een echtscheiding en een scheiding van tafel en bed.

De term ‘scheiding van tafel en bed’ wordt vaak verkeerdelijk gebruikt om een feitelijke scheiding aan te duiden ; bij een feitelijke scheiding heeft men inderdaad een aparte tafel en een apart bed, maar de wettelijke term ‘ scheiding van tafel en bed ‘ slaat op iets anders.

Ze is namelijk het eindpunt van een echtscheiding onder rooms-katholieken, die het sacrament van het onverbreekbare huwelijk willen eerbiedigen.

De feitelijke scheiding ofwel zonder procedure ofwel met procedure.

1. Zonder procedure

Je kunt feitelijk gescheiden gaan leven zonder de toestemming van wie dan ook.

Zijn er kinderen en financiele banden, dan kun je proberen met je echtgenoot een regeling af te spreken. De onderlinge afspraak kan je schriftelijk vastleggen : dit is eigenlijk het veiligste.
In principe heb je slechts een procedure nodig om je feitelijke scheiding te regelen, wanneer je er niet in slaagt tot een fatsoenlijke afspraak te komen. En dan kun je kiezen, ofwel naar de Vrederechter (dan blijft het huwelijk bestaan) ofwel een echtscheiding.
De Vrederechter is echter de oplossing als je nog niet goed weet of je wel een echtscheiding wil.

2. Met procedure

Soms heb je een procedure echt wel nodig om je rechten te vrijwaren.
We sommen nu drie voorbeelden op waarbij je een procedure tot apart wonen wettelijk nodig hebt.

A. Je wil je echtgenoot onterven.

Eén van de voorwaarden om je echtgenoot te onterven is dat je de Rechtbank vraagt om apart te wonen. De twee andere voorwaarden zijn :
– Gedurende ten minste 6 maand apart gewoond hebben.
– Een testament tot onterving gemaakt hebben.

Werd geen procedure gevoerd om apart te wonen dan behoudt je echtgenoot, bij jouw overlijden, zijn recht op zijn voorbehouden erfdeel.

B. Je wil je eigen erfrecht van de gezinswoning veilig stellen.

Als je apart gaat wonen buiten de gezinswoning, waar je echtgenoot is blijven wonen, dan kun je het recht, om daar na zijn dood terug te keren, verliezen.
Dat verlies kun je voorkomen door, terwijl je echtgenoot nog leeft, terug te gaan samenwonen.

C. Je wil van het O.C.M.W. je leefloon (bestaansminimum) en steun krijgen.

Het O.C.M.W. verplicht je, als je tijdens een feitelijke scheiding het bestaansminimum aanvraagt, onderhoudsgeld te eisen van je echtgenoot via een procedure.

Een feitelijke scheiding op basis van een schriftelijk of mondeling akkoord.

Een mondeling of stilzwijgend akkoord. Wat zijn de knelpunten ?

Vele echtgenoten maken over een feitelijke scheiding mondelinge afspraken die goed lopen. Die akkoorden gaan meestal over drie punten en deze zijn :

• Apart gaan wonen en elkaar gerust laten.
• De schulden betalen (bv. een hypotheeklening).
• De kinderen.

Wat wanneer het misloopt: we sommen hierbij een paar knelpunten op die kunnen opduiken tijdens een feitelijke scheiding waarover je mondeling akkoord ging.

a. Meningsverschillen over de opvoeding van de kinderen.

Als het akkoord over de opvoeding van de kinderen spaak loopt dan is het goed te weten dat de wet een minimumregeling geeft, wanneer het je het eens bent over bij wie de kinderen wonen.

De wet voorziet bij feitelijke scheiding dat ouders het ouderlijk gezag samen blijven uitoefenen.

Tegenover derden mag elke ouder, afzonderlijk, beslissingen nemen over de kinderen. De ouder die niet akkoord gaat met de getroffen beslissing kan deze aanvechten bij de jeugdrechtbank. Beslist één ouder iets dat de andere ouder niet bevalt, dan kan deze zich tot de jeugdrechtbank wenden en de beslissing aanvechten, enkel en alleen ” in het belang van het kind”.

De ouders die het ouderlijk gezag samen willen uitoefenen moeten het eens zijn over de belangrijke beslissingen betreft

• De gezondheid
• De opvoeding
• De opleiding
• De ontspanning
• De godsdienstige en levensbeschouwelijke keuzes

Komen zij hierin niet overeen, dan kan de rechter aan één ouder de uitoefening van het ouderlijk gezag toevertrouwen.

b. Meningsverschillen over het hoofdverblijf van de kinderen.

Ben je het oneens over het hoofdverblijf van de kinderen, dan kun je eigenlijk best direct een procedure starten, die daarover een beslissing moet geven.

Zonder een beslissing van de Rechtbank (Vrederechter of Voorzitter zetelend in Kort Geding) omtrent het hoede – en bezoek- recht van de kinderen, kan de echtgenoot altijd de kinderen bij de andere gaan ” ontvoeren ” zonder dat de andere ze kan gaan terug halen met de hulp van gerechtsdeurwaarder of politie.

We hebben dan nog geen gewag gemaakt van de problemen met de schooldirecties, het kinderbijslagfonds, de dienst bevolking van de gemeente, de banken waar de spaarboekjes van de kinderen zijn en zo verder….

3. Meningsverschillen over de schenkingen aan je echtgenoot, schenkingen, die je wil herroepen.

Wanneer jijzelf de feitelijke scheiding niet gewild hebt, kun je overwegen de schenkingen, die je aan je echtgenoot deed, te herroepen.

Schenkingen, ook die tussen echtgenoten, zijn herroepbaar bij ondankbaarheid van de begiftigde.

Wat is ondankbaarheid ? Dit is als :

• De begiftigde een aanslag deed op het leven van de schenker.
• De begiftigde de schenker mishandeld of grof beledigd heeft ( bvb. door thuis weg te lopen zonder enige reden).
• De begiftigde de schenker geweigerd heeft levensonderhoud te verschaffen ( bvb. weigering onderhoudsgeld te betalen)

De herroeping van de schenking moet door de Rechtbank uitgesproken worden.

4. Je wil je echtgenoot onterven.

Je kunt je echtgenoot pas onterven nadat de Rechtbank je de toestemming heeft gegeven om apart te gaan wonen.

Na 6 maanden apart wonen kan je in principe met een eigenhandig geschreven testament je echtgenoot volledig onterven.

Let op: deze mogelijkheid heb je dus niet wanneer je alleen maar onderling mondelinge of schriftelijke afspraken maakt !